Gjirokaster, Zilveren kasteel

25 juli 2015
We krijgen een heerlijk ontbijt voorgezet in een ruimte met kleurige moderne kunst aan de muur en waar ook vier Chinese vrouwen aan tafel schuiven. China? Misschien zijn zij evengoed geînteresseerd in de bloedige geschiedenis van dit land. Albanië onderhield ten tijde van het communisme -einde tweede wereldoorlog tot begin negentiger jaren- nauwe banden met China.
Op zoek naar een ATM moeten we haasten om ergens een bus op te pikken. Deze moet ons droppen bij een 'terminál' vanwaaruit we naar Gjirokaster willen. Met hulp van een paar aardige mannen lukt dat. Deze termináls hebben vaak nog het meeste weg van een braakliggend terrein zonder enige aanduiding en je zou er zomaar langs kunnen rijden.  

Ruzie
Het minibusje -één per dag- zit al goed vol als we aankomen. Uit de toon van de chauffeur maak ik op dat hij ons er niet bij wil. Noor is ervan overtuigd dat hij ons gewoon laat staan. Ik denk dat ze gelijk heeft, dus moet razendsnel iets bedenken. Precies op dat moment scheurt een auto het terrein op. Een jong stel stapt doodgemoedereerd het busje in. Dit is mijn kans. Ik spreek de jonge kaartjesverkoper erop aan; waarom zij wel,  wij niet? Dit klopt niet, maak ik hem in alle mogelijke bewoordingen duidelijk om aan zijn schrale Engels tegemoet te komen. Anna en Noor waarderen mij niet zo in deze rol, maar ik ga voor het resultaat. De jongen begrijpt mijn punt. Kort daarop kreunt het busje onder een knallende ruzie met de chauffeur. Uiteindelijk komt het meisje van de auto naar buiten: of Anna en Noor bij mij op schoot kunnen? Geen punt, zeg ik luchtig, de nu al hoge temperatuur negerend. Met zijn drieën persen we ons samen op twee toch al smalle stoeltjes. Rugzakken erbovenop. Anna zakt er tot haar kin in. Noor moet met gestrekte arm een rugzak tegenhouden om een confrontatie met een andere passagier te voorkomen. We zitten!!

Bloedstollend
Misschien wel als gevolg van de ruzie geeft de chauffeur direct vol power op het gaspedaal. Ook de muziek gaat op hard. Het landschap is droog en dor, maar verandert gaandeweg. Bergen komen dichterbij, een nieuwe weg, we zien meer groen, hier en daar wijnranken, geïmproviseerde kassen met gescheurd plastic, af en toe een werkezel. Anna ontdekt dat er aan sommige daken grote knuffels hangen. Vies en verweerd, wat het eigenlijk een trieste aanblik geeft. De chauffeur rijdt ruim twee keer de toegestane snelheid, bebouwde kom of niet. 'They drive like hell', zegt de Duitser met wie ik onderweg tijdens een adempauze in gesprek raak. Het is zo. Anna en Noor vinden het chill. Maar ik bloedstollend. Dankzij een Italiaans stel vinden we bij het eindpunt een stadse verbinding naar het centrum. De jongen in de bus vraagt ons te veel geld en dankzij een vrouw die zich plaatsvervangend schaamt, krijgen we ons geld terug. Als we uitstappen, maakt de jongen zijn excuses.

Vliegtuigje
Gjirokaster is eveneens een Unesco-werelderfgoedstad. Het kleine historische centrum met zijn sterk stijgende straatjes en groen doet Frans aan. Winkeltjes stallen hun koopwaar buiten uit voor de enkele toerist. Boven de stad torent een burcht uit. Tijdens het communistisch regime gebruikt als gevangenis, zelfs tot 1963 nog, wat onvoorstelbaar is en middeleeuws aandoet. Ergens bovenop staat een klein, vergaan Amerikaans vliegtuigje. In 1957 noodgedwongen geland bij Tirana nadat het uit de koers was geraakt tijdens -volgens Amerikaanse versie- een trainingsvlucht. De Albanese communisten beschouwden het als spionagevliegtuig en brachten het hier naartoe als trofee. Het wijdse uitzicht over de in een bergkom gebouwde stad doet met zijn pasteltinten midden-oosters aan. Beneden in de stad vinden we nog een standbeeld van twee vrouwen die tegen de nazi's vochten en daarvoor werden beboet met ophanging aan een boom die er nog steeds staat. 

We vinden een hele mooie kamer in wat later een tweekamerhotelletje blijkt te zijn, maar als de gastvouw haar man belt, blijkt de kamer al gereserveerd. De man brengt ons naar een nabijgelegen hotel 'van een vriend' waar we voor een afgedongen prijs een bijna koninklijk verblijf krijgen aangeboden. Echt supermooi, met een houten plafond, witgekalkte muren, prachtig beddegoed en een schitterend uitzicht op de stad. We vermoeden dat de andere kamers grotendeels leeg zijn. Ook hier is het toerisme nauwelijks doorgedrongen.